Historyczne miejsca XX i XXI wieku
31 sierpnia 鈥 7 wrze艣nia 2025 r.
W niedziel臋, 31 sierpnia 2025 r., niemal 40 uczestnik贸w wyruszy艂o z wielkim oczekiwaniem w podr贸偶 na 艢l膮sk. Tak pe艂en autobus nie by艂 ju偶 od dawna 鈥 a nastroje w艣r贸d uczestniczek i uczestnik贸w od pocz膮tku by艂y znakomite. Przez Wadersloh, Erfurt i Drezno prowadzi艂a trasa do g贸rno艣l膮skiego okr臋gu przemys艂owego, gdzie po d艂ugim, lecz przyjemnym dniu podr贸偶y dotarli艣my do hotelu Diament w Chorzowie (K枚nigsh眉tte). Ju偶 podczas wsp贸lnej kolacji sta艂o si臋 jasne: ta wyprawa b臋dzie wyj膮tkowa.
Pierwszy pe艂ny dzie艅 podr贸偶y up艂yn膮艂 pod znakiem industrializacji G贸rnego 艢l膮ska. Po obfitym 艣niadaniu odwiedzili艣my G贸rno艣l膮ski Park Etnograficzny, imponuj膮cy skansen, kt贸ry obrazowo pokazuje, jak wygl膮da艂o 偶ycie w regionie przed przemianami przemys艂owymi. Nast臋pnie zwiedzali艣my Chorz贸w (K枚nigsh眉tte) i Zabrze (Hindenburg) z ich licznymi zabytkowymi budowlami 鈥 w tym ko艣ci贸艂 艣w. J贸zefa oraz charakterystyczn膮 wie偶臋 ci艣nie艅 z lat 1909/10. Szczeg贸ln膮 atrakcj膮 by艂a popo艂udniowa przeja偶d偶ka historyczn膮 G贸rno艣l膮sk膮 Kolej膮 W膮skotorow膮, prowadzon膮 przez prawdziwy parow贸z, z Bytomia (Beuthen) do Tarnowskich G贸r (Tarnowitz). Przy znakomitej pogodzie wszyscy cieszyli si臋 nostalgiczn膮 atmosfer膮 i malowniczymi widokami na 艣l膮ski krajobraz.
We wtorek program zaprowadzi艂 nas do politycznego i gospodarczego centrum regionu. W Radzionkowie (Radzionkau) odwiedzili艣my najpierw Centrum Dokumentacji Deportacji G贸rno艣l膮zak贸w do ZSRR w 1945 r., kt贸re na wielu z nas zrobi艂o ogromne wra偶enie. Nast臋pnie pojechali艣my do Katowic (Kattowitz), gdzie w planie by艂a wizyta w Panteonie G贸rno艣l膮skim. R贸wnie poruszaj膮cy by艂 post贸j przy miejscu pami臋ci kopalni 鈥濿ujek鈥, gdzie w 1981 r. podczas stanu wojennego zastrzelono dziewi臋ciu strajkuj膮cych g贸rnik贸w. Na zako艅czenie dnia w browarze w Tychach (Tichau) poznali艣my d艂ug膮 tradycj臋 艣l膮skiego piwowarstwa 鈥 oczywi艣cie nie mog艂o zabrakn膮膰 zwiedzania po艂膮czonego z degustacj膮.
艢roda up艂yn臋艂a pod znak polsko鈥憂iemieckiej historii konflikt贸w. Na G贸rze 艣w. Anny (Sankt Annaberg) zwiedzili艣my Muzeum Powsta艅 z lat 1919鈥1921 oraz monumentaln膮 Thingst盲tte z 1934 r. Wielu z nas u艣wiadomi艂o sobie tutaj, jak burzliwe by艂y dzieje 艢l膮ska w XX wieku. Po pobycie w imponuj膮cym zamku w Mosznej (Moschen), gdzie spacerowali艣my po rozleg艂ym parku, nast膮pi艂 szczeg贸lnie serdeczny punkt programu: w Biedrzychowicach (Friedersdorf) odwiedzili艣my Muzeum Mniejszo艣ci Niemieckiej i porozmawiali艣my z cz艂onkami HKKNOS oraz lokalnymi przedstawicielami Mniejszo艣ci Niemieckiej. Wsp贸lna kolacja w tamtejszym centrum spotka艅 by艂a okazj膮 do osobistych kontakt贸w i 偶ywych rozm贸w.
W czwartek kontynuowali艣my podr贸偶 na Dolny 艢l膮sk. Najpierw zwiedzili艣my Radiostacj臋 Gliwice (Gleiwitz), gdzie w 1939 r. upozorowany napad pos艂u偶y艂 jako pretekst do rozpocz臋cia II wojny 艣wiatowej. Wizyta by艂a zar贸wno pouczaj膮ca, jak i poruszaj膮ca. W Opolu (Oppeln), w Centrum Dokumentacyjno鈥慦ystawienniczym Niemc贸w w Polsce, poznali艣my obecn膮 sytuacj臋 kulturaln膮 i spo艂eczn膮 ludno艣ci pochodzenia niemieckiego. Po kr贸tkim wypadzie do Muzeum Porcelany w Tu艂owicach (Tillowitz) dotarli艣my wieczorem do Wroc艂awia (Breslau), naszego nowego miejsca zakwaterowania.
Kolejne dni po艣wi臋cili艣my historii Dolnego 艢l膮ska oraz nowoczesnemu rozwojowi urbanistycznemu Wroc艂awia (Breslau). W pi膮tek odwiedzili艣my by艂y ob贸z koncentracyjny w Rogo藕nicy (Gross鈥慠osen), miejsce pami臋ci, kt贸re poruszy艂o wszystkich do g艂臋bi. Nast臋pnie udali艣my si臋 do Starej Kopalni w Wa艂brzychu (Waldenburg), gdzie na w艂asnej sk贸rze poznali艣my histori臋 艣l膮skiego g贸rnictwa. Kolejnym punktem kulminacyjnym by艂a wizyta w maj膮tku w Krzy偶owej (Kreisau), miejscu pami臋ci o oporze Kr臋gu z Krzy偶owej skupionego wok贸艂 Helmutha Jamesa von Moltke 鈥 imponuj膮ce 艣wiadectwo odwagi cywilnej i pojednania.
W sobot臋 Wroc艂aw (Breslau) by艂 niestety spowity chmurami. Mimo to zwiedzili艣my Hal臋 Stulecia (1913), osiedle Werkbundu z 1929 roku oraz nowoczesny Sky Tower, z kt贸rego roztacza艂 si臋 wspania艂y widok na miasto. Spacer po centrum doprowadzi艂 nas do architektonicznych pere艂ek dwudziestolecia mi臋dzywojennego, w tym dawnego domu towarowego Wertheim (obecnie Renoma). Dzie艅 zako艅czy艂 si臋 na przytulnej star贸wce wsp贸ln膮 kolacj膮 鈥 udane zwie艅czenie pe艂nego wra偶e艅 tygodnia.
W niedzielny poranek nadszed艂 w ko艅cu czas po偶egnania. Po pe艂nym wra偶e艅 i doskonale zorganizowanym tygodniu wyruszyli艣my w drog臋 powrotn膮 do Niemiec 鈥 pe艂ni licznych wra偶e艅, nowych spostrze偶e艅 i pi臋knych wspomnie艅. Wszyscy uczestnicy byli zgodni: to by艂a wyprawa w pe艂ni udana! Pogoda dopisa艂a, atmosfera by艂a wspania艂a, a program zarazem urozmaicony i pouczaj膮cy. Na koniec panowa艂a pe艂na zgodno艣膰: kto by艂 z nami tym razem, koniecznie chce pojecha膰 tak偶e nast臋pnym razem.