G艂og贸wek

200px-POL_G艂og贸wek_COA.svg1213/17: W dokumentach biskupa wroc艂awskiego Lorenza wzmiankowana jest wie艣 鈥濭logaw鈥. Mo偶liwe, 偶e chodzi艂o o po艂o偶on膮 w pobli偶u wie艣 G艂ogowiec.

1223: Pierwsza wzmianka o Glogovia parva, minor lub superior.

1246-1281: G艂og贸wek drug膮 rezydencj膮 ksi臋cia W艂adys艂awa I opolskiego.

1250: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw I zast臋puje starszy zamek w lasku olchowym stabilnym zamkiem.

1264: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw I buduje klasztor Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanie) wraz z ko艣cio艂em klasztornym (Klasztor Franciszkan贸w) i sprowadza do G艂og贸wka z Czech 3 zakonnik贸w. Klasztor istnieje z przerwami do 1810 r. W 1945 r. utworzono zakon franciszka艅ski z polskimi zakonnikami.

1275: Nadanie przywileju targowego w dniu 艣w. Jerzego (23.04.) przez ksi臋cia W艂adys艂awa I.

1275 (21.12.): Nadanie praw miejskich przez ksi臋cia W艂adys艂awa I. G艂og贸wek mo偶e utworzy膰 rad臋 miejsk膮 z 12 radnymi, ustanawia膰 prawo i uchwala膰 ustawy (sam dokument jest falsyfikatem).

1281-1313: G艂og贸wek jest drug膮 siedzib膮 ksi臋cia Bolka I Opolskiego.

1284: Pierwsza wzmianka o parafii g艂og贸weckiej.

1291: Po z艂o偶eniu ho艂du lennego przez ksi臋cia Bolka I Opolskiego kr贸lowi czeskiemu Wac艂awowi Luksemburczykowi, G艂og贸wek jako cz臋艣膰 ksi臋stwa opolskiego podlega Kr贸lestwu Czech i po艣rednio 艢wi臋temu Cesarstwu Rzymskiemu Narodu Niemieckiego.

1295: Informacja o pierwszym w贸jcie dziedzicznym G艂og贸wka Konradzie oraz jego nast臋pcach (1311) – jego synach – Arnoldzie, Piotrze i Konradzie.

1298 (02.02.): Pierwsza informacja o piecz臋ci G艂og贸wka.

1313-1382: G艂og贸wek w posiadaniu ksi膮偶膮t niemodli艅skich (Bolko 1313-1362, Wac艂aw 1362-1369, Henryk 1369-1382).

1348-1350: Atak cholery.

1350: Budowa ko艣cio艂a parafialnego przez ksi臋cia niemodli艅skiego Bolka. Szko艂a parafialna z rektorem i kantorem.

1359 (19.08.): Ksi膮偶臋 niemodli艅ski Bolko nadaje miastu przywilej pobierania czynszu ze stoisk kupc贸w handluj膮cych na rynku.

1379 (24.02.): Ksi膮偶臋 niemodli艅ski Henryk podnosi ko艣ci贸艂 parafialny pod wezwaniem 艣w. Bart艂omieja do rangi kolegiaty z 4 pra艂atami. Obok kolegiaty zbudowano szko艂臋 kolegiack膮. Nadz贸r nad ni膮 sprawowa艂 pra艂at-scholastyk.

1379: Pierwsza wzmianka o Bramie Wodnej (鈥濶owa Brama鈥).

od 1382: Po 艣mierci ksi臋cia niemodli艅skiego Henryka kr贸l czeski Wac艂aw IV ofiaruje miasto G艂og贸wek ksi臋ciu von Teschen, kilka miesi臋cy p贸藕niej G艂og贸wek przechodzi pod w艂adanie ksi臋stwa opolskiego.

1384 (28.04.): G艂og贸wek wst臋puje do zwi膮zku 21 g贸rno艣l膮skich i wielu艅skich miast, za艂o偶onego przez ksi臋cia W艂adys艂awa II Opolczyka, w celu ochrony przed grabie偶膮 i bandami z艂odziei.

1386: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw II Opolczyk (1356-1401) ofiaruje miastu wsie Oracze i Winiary.

1388 (20.01.): Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw II Opolczyk funduje nieopodal G艂og贸wka, niedaleko bram miasta, na mochowskich 艂膮kach, klasztor o.o. Paulin贸w.

1401-1437: Ksi膮偶臋 opolski Bolko IV. G艂og贸wek pozostaje do ok. 1418 r. siedzib膮 ksi臋偶nej Eufemii, wdowy po ksi臋ciu W艂adys艂awie II.

1416/1417: W G艂og贸wku tworzy zakonnik i poeta Miko艂aj z Ko藕la.

1425: Ksi膮偶臋 Bolko (1437-1460 ksi膮偶臋 opolski Bolko V) otrzymuje miasto wraz z okolic膮.

1428 (13.03.): Mimo sojuszu z ksi臋ciem opolskim Bolko (V) husyci grabi膮 miasto, pal膮 ko艣ci贸艂 franciszka艅ski wraz z klasztorem i zabijaj膮 jednego zakonnika. Istniej膮 wskazania, 偶e ca艂e miasto zosta艂o zaatakowane. Sprzyjaj膮cy husytom ksi膮偶臋 opolski Bolko (V) wyp臋dza pozosta艂ych zakonnik贸w z G艂og贸wka i rozwi膮zuje kolegiat臋.

1449: Po wyp臋dzeniu z Polski kanonik i magister Uniwersytetu w Krakowie, J臋drzej Galka z Dobczyna, pozostaj膮cy pod wp艂ywem idei husyckich, znajduje schronienie w G艂og贸wku.

1460-1476: G艂og贸wek pod panowaniem ksi臋cia opolskiego Miko艂aja I.

1463: Ksi膮偶臋 Miko艂aj I ponownie tworzy kolegiat臋, zaw艂adni臋t膮 35 lat wcze艣niej przez swojego brata, Bolka V.

1476-1532: Ksi膮偶臋ta Miko艂aj II (+1494) oraz Jan (+1532) wsp贸lnie rz膮dz膮 ksi臋stwem opolskim, a tym samym r贸wnie偶 G艂og贸wkiem.

1478: Wielki po偶ar niszczy miasto.

1480: Budowa prezbiterium ko艣cio艂a klasztornego 鈥濬ranciszka z Asy偶u鈥.

1497: W G艂og贸wku panuje choleropodobna epidemia, kt贸rej skutkiem by艂o wymarcie wi臋kszo艣ci mieszka艅c贸w.

1524: Reformacja wkracza do G艂og贸wka.

1531: Pierwsza wzmianka o szpitalu 艣w. Miko艂aja na Przedmie艣ciu Wodnym (niem. Wasservorstadt), w kt贸rym umieszczani s膮 chorzy i niezdolni do pracy (poprzednik: 鈥濪om Ducha 艣w,” wzmiankowany w G艂og贸wku ju偶 w roku 1264).

1532: Po 艣mierci ostatniego z ksi膮偶膮t opolskich, Jana Dobrego, ksi臋stwo wraz z G艂og贸wkiem, jako lenno, podlega koronie czeskiej.

1532-1543: Kr贸l Czech i cesarz 艢wi臋tego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Ferdynand I Habsburg wydzier偶awia ksi臋stwo opolskie Jerzemu Hohenzollernowi, margrabiemu brandenburskiemu na Ansbach i Kulmbach, panu J盲gerndorfa i burgrabiemu Norymbergii.

1534: Pierwsza wzmianka o Bramie Kozielskiej (w urbarzach).

1548-1572: Ksi膮dz reformator – Martin Saita – wyp臋dza katolickich pra艂at贸w z G艂og贸wka i nawo艂uje wi臋ksz膮 cz臋艣膰 mieszka艅c贸w G艂og贸wka do przej艣cia na stron臋 ewangelik贸w.

1552: Ferdynand I Habsburg, kr贸l Czech i cesarz Rzeszy nadaje miastu coroczny przywilej targowy nast臋puj膮cy po Niedzieli Pasyjnej.

1552-1558: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje ksi臋stwo opolskie wraz z G艂og贸wkiem w dzier偶aw臋 kr贸lowej Izabeli W臋gierskiej.

1558-1562: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje G艂og贸wek w dzier偶aw臋 na rzecz Otto von Zedlitz.

1562: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje G艂og贸wek w dzier偶aw臋 feldmarsza艂kowi i staro艣cie ziemskiemu 艢l膮ska, Hansowi von Oppersdorff, baronowi von Aich i Friedstein.

1563: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg zarz膮dza opuszczenie G艂og贸wka przez 呕yd贸w.

1565: Baron Hans von Oppersdorff stawia na miejscu starego zamku ksi膮偶臋cego nowy zamek.

1566: Uruchomienie browaru zamkowego.

1582 (16.04.): Wielki po偶ar niszczy cz臋艣膰 miasta.

1587: Kr贸l Czech i cesarz Rzeszy Rudolf II nadaje miastu G艂og贸wek przywilej stosowania piecz臋ci z wosku czerwonego.

1589: Pierwsza pisemna wzmianka o Wie偶y Wi臋ziennej w pobli偶u Bramy Zamkowej na murach miejskich.

1593: Baron聽Georg II聽von Oppersdorff kupuje od cesarza maj膮tek g艂og贸wecki wraz z miastem G艂og贸wek oraz 24 wsiami, a tak偶e folwarkami, m艂ynami, stawami, lasami i stawami rybnymi.

1597: Pierwsza wzmianka o tzw. Wasserkunst (wie偶a wodna) zaopatruj膮cej miasto w wod臋 (do 1910 roku).

1599: Ponowna budowa ko艣cio艂a 艣w. Miko艂aja wraz ze szpitalem.

1603: W ramach upadaj膮cej katolickiej szko艂y kolegiackiej utworzono szko艂臋 podstawow膮 czesk膮 oraz szko艂臋 艂aci艅sk膮.

1606: Budowa drewnianego ewangelickiego domu modlitwy na placu Rossmarkt.

1607: Budowa szko艂y ewangelickiej w G艂og贸wku.

1608: Budowa ratusza w kszta艂cie znanym wsp贸艂cze艣nie (najstarszy ratusz wzmiankowany ju偶 w 1359 roku).

1612: Pierwsza wzmianka o g艂og贸weckim Bractwie Kurkowym.

od 1614: Pierwsze powa偶ne starcia g艂og贸weckich protestant贸w z katolickim panem G艂og贸wka, baronem Rudolfem von Oppersdorff.

1615: Utworzenie ewangelickiej szko艂y dla dziewcz膮t.

1615: Wzmianka o ko艣ci贸艂ku 艣w. Krzy偶a na cmentarzu na Przedmie艣ciu Wodnym (niem. Wasservorstadt).

1617: Ewangelicy buduj膮 du偶y ko艣ci贸艂 wraz z plebani膮.

1617-1651: Pod panowaniem barona, a od 1626 r. hrabiego cesarskiego Georga III聽von Oppersdorffa, ewangelicy zostaj膮 zupe艂nie usuni臋ci z G艂og贸wka.

1626: Na polecenie Georga III von Oppersdorffa ewangelicki dom modlitwy oraz szko艂a zostaj膮 usuni臋te.

1627: Po偶ar w trakcie wojny 30-letniej – polski pu艂k pl膮druje miasto i podpala je.

1628: Ostatni protestanci przechodz膮 na katolicyzm (8.12. koniec wojny religijnej w G艂og贸wku i zezwolenie na procesj臋 艣lubowania przez cesarza w dniu 9.04.). Nowi franciszkanie przybywaj膮 do G艂og贸wka.

1629: Ponowne utworzenie katolickiej szko艂y kolegiackiej z trzema nauczycielami.

1629: Hrabia Georg III buduje na p贸艂nocnej stronie klasztoru franciszka艅skiego kopi臋 kaplicy z Loretto, tzw. domek loreta艅ski.

1632: Po偶ar podczas wojny 30-letniej – opuszczaj膮ce miasto wojska szwedzkie przypadkowo wzniecaj膮 ogie艅.

1633 (25.03.): Po偶ar w trakcie wojny 30-letniej – doro偶karz sakso艅skiego pu艂kownika Droste przypadkowo wywo艂uje po偶ar, kt贸ry strawi艂 2/3 miasta.

1634: Hrabia Georg III buduje replik臋 Grobu Pa艅skiego na dziedzi艅cu zamkowym.

1638: Hrabia Georg III buduje ko艣ci贸艂 na Glinianej G贸rce (niem. Lehmberg).

1641: Hrabia Georg III ofiaruje miastu G艂og贸wek relikwie 艣w. Kandydy (od 1641 r. patronki miasta).

1642 (20.02.): Hrabia Georg III von Oppersdorff ustanawia majorat g艂og贸wecki.

1642/43: G艂og贸wek wraz z dzielnicami Oracze i Winiary staj膮 si臋 wielokrotnie obiektem pl膮drowania przez wojska szwedzkie.

1645-1668 (30.05.): Ksi臋stwo opolskie z G艂og贸wkiem zostaj膮 wydzier偶awione na 50 lat kr贸lowi polskiemu, W艂adys艂awowi IV, przez cesarza Ferdynanda III. Po abdykacji syna, kr贸la Jana Kazimierza, dzier偶awa wygasa.

1645 (5.10.): Wojska K枚nigsmarcka pl膮druj膮 miasto.

1645-1647: Budowa nowego zamku w formie znanej do dnia dzisiejszego.

Jesie艅 1645 r.: Epidemia cholery atakuje miasto i u艣mierca 1/3 mieszka艅c贸w G艂og贸wka (500 os贸b w mie艣cie i w okolicach), hrabia Georg III ofiarowuje (1650 r.) p贸藕niejszy symbol mieszka艅c贸w miasta, tzw. 鈥濪zwon 脫smej Godziny鈥.

1649: Podwy偶szenie wie偶 ko艣cio艂a klasztornego.

1655 (17.10.-18.12.): Kr贸l Jan Kazimierz Waza wraz z ma艂偶onk膮 Mari膮 Ludwik膮 Gonzaga znajduje schronienie przed kr贸lem szwedzkim Karolem X Gustawem na zamku hrabiego von Oppersdorff w G艂og贸wku. Kr贸lowa pozostaje w G艂og贸wku do wrze艣nia 1656 r.

1665 (18.07.): Hrabia Franz Euzebius von Oppersdorff uzyskuje od kr贸la czeskiego i cesarza Rzeszy Leopolda I przywilej targowy w dniu 艣w. 艁ukasza.

1666: Obrady 艢l膮skiego Zjazdu Ksi膮偶臋cego (Sejm 艢l膮ski).

1677: Na p贸艂nocnej stronie rynku ustawiono kolumn臋 Maryjn膮.

1693 (pocz膮tek wrze艣nia): G艂og贸wek (podobnie jak ca艂y 艢l膮sk) zostaje zaatakowany przez plag臋 szara艅czy.

1697 (21.05.): Piorun niszczy wie偶e ko艣cielne ko艣cio艂a parafialnego. Zostaj膮 one odbudowane dopiero w latach 1775-1781, ko艣ci贸艂 zostaje w贸wczas poddany gruntownej renowacji.

1714: Po bezpotomnej 艣mierci hrabiego Franza Eusebiusa II von Oppersdorff, maj膮tek g艂og贸wecki przypada morawskiej linii rodu (do roku 1781).

1726: Pierwsza wzmianka konnej stacji pocztowej w G艂og贸wku (zbiornica list贸w i pos艂aniec konny) z po艂膮czeniem do Prudnika i Ko藕la.

1741: Du偶a cz臋艣膰 艢l膮ska wraz z G艂og贸wkiem przypadaj膮 Kr贸lestwu Prus. Trzy wojny 艣l膮skie kosztuj膮 miasto 100.000 talar贸w.

1741: Po po艂膮czeniu trzech powiat贸w – G艂og贸wek, Prudnik i Bia艂a – G艂og贸wek staje si臋 stolic膮 powiatu. Tutaj te偶 przeniesione zostaj膮 s膮d okr臋gowy dla 4 po艂udniowych g贸rno艣l膮skich powiat贸w oraz urz膮d skarbowy.

1763: Po zako艅czeniu trzeciej wojny 艣l膮skiej nast臋puje gospodarczy i budowlany rozw贸j miasta. Zbudowane lub rozbudowane zostaj膮 Bia艂a Kapliczka (1762) oraz ko艣ci贸艂ek na Glinianej G贸rce (1779), natomiast stary ratusz (1775) podlega gruntownej rozbudowie.

1764 (05.10.): Du偶y po偶ar, pal膮 si臋 204 budynki (szkody na 80.000 talar贸w). Kr贸l Fryderyk II Pruski pomaga miastu ofiaruj膮c mu 17.392 talar贸w.

1773: Hrabia Heinrich Ferdinand von Oppersdorff rozbudowuje szpital 艣w. Miko艂aja obok ko艣cio艂a szpitalnego.

1774-1780: Morawski artysta, Johann Schubert, dzia艂a w mie艣cie (figura 艣w. Floriana i 艣w. Jana Nepomucena na po艂udniowej pierzei ratusza).

1775: Uruchomienie pierwszej cegielni w G艂og贸wku.

1776-1781: S艂awny malarz, Franz Sebastini, dzia艂a w G艂og贸wku (freski w ko艣ciele parafialnym, klasztornym, kaplicy zamkowej, ko艣ci贸艂ku na Glinianej G贸rce).

1780: Dzi臋ki staraniom baronowej, Josephy von Oppersdorff, uzyskano zezwolenie na wznowienie, po 40 latach przerwy, katolickiej procesji do ko艣ci贸艂ka na Glinianej G贸rce.

1781: W mie艣cie osiedla si臋 czterech pierwszych protestant贸w od 1628 roku.

1781: Po bezpotomnej 艣mierci hrabiego Heinricha Ferdinanda von Oppersdorff maj膮tek g艂og贸wecki przypada czeskiej linii rodu von Oppersdorff.

1784 (od kwietnia do czerwca): Wielka plaga g膮sienic w G艂og贸wku i okolicy.

1789 (6.12.): Narodziny s艂ynnego syna miasta, znanego w ca艂ej 贸wczesnej Europie flecisty Johanna Sedlatzek (+1866). P贸藕niejszy doktor honoris causa podejmuje koncerty w takich miastach, jak Praga, Wiede艅, Berlin, Pary偶 i Werona. W Genui spotyka si臋 z Paganinim.

1791 (13.06.): Gradobicie niszczy uprawy i wybija wiele szyb w oknach usytuowanych od strony nawietrznej.

1796: Majorat g艂og贸wecki, jako odszkodowanie otrzyma艂 cz臋艣膰 lasu o powierzchni 2701 m贸rg, wydzielon膮 z kr贸lewskiego okr臋gu las贸w chrzelickich, kt贸ry to las od tamtej pory nosi艂 nazw臋 G艂og贸wecki Las Serwitutowy.

1800: Wichura przynosi miastu wiele zniszcze艅.

1800 (3.06.): Gradobicie zabija byd艂o na polach i niszczy zbo偶e.

1803: W G艂og贸wku utworzono Seminarium Nauczycielskie (Kr贸lewskie Katolickie Seminarium dla Nauczycieli Szkolnych).

1805: Silny wzrost cen 偶ywno艣ci prowadzi do g艂odu w mie艣cie i okolicy. Wybuchaj膮 epidemie wynikaj膮ce z g艂odu.

1806: Ludwig van Beethoven przebywa na zamku w G艂og贸wku i dedykuje hrabiemu Franzowi Joachimowi von Oppersdorff znan膮 na ca艂ym 艣wiecie IV Symfoni臋 B-dur opus 60.

1807 (4.05.): W okolicy Bramy Kozielskiej wybucha po偶ar, wiele szlak贸w drogowych i dwa folwarki zamieniaj膮 si臋 w popi贸艂.

1807 (31.07.): Podczas wojen napoleo艅skich bawarskie oddzia艂y wroga przybywaj膮 do miasta i zajmuj膮 je na kr贸tki okres. W p贸藕niejszym okresie wrogie oddzia艂y wirtemberskie, polskie, w艂oskie i francuskie stacjonuj膮 w mie艣cie. Ostatnie oddzia艂y opuszczaj膮 miasto 20.11.1808 r. Wojna ta kosztuje miasto 44.000 talar贸w.

1810: rozwi膮zanie klasztoru franciczka艅skiego; za艂o偶one w roku 1803 Seminarium nauczycielskie przenosi si臋 18.07.1818 r. do by艂ego budynku zakonnik贸w.

1812-1815: Podczas wojen wyzwole艅czych 86 g艂og贸weckich m臋偶czyzn bierze udzia艂 w wojnie przeciwko Francji. Czterech zostaje odznaczonych 呕elaznym Krzy偶em, dw贸ch ginie na polu walki.

1817: Opr贸cz du偶ego wzrostu cen produkt贸w spo偶ywczych, po偶ar, kt贸ry wybucha 14.07. przynosi miastu wiele szk贸d (37.780 talar贸w). Kr贸l Fryderyk Wilhelm III wspiera mieszka艅c贸w zapomog膮 w wysoko艣ci 9.500 talar贸w.

1818: Starostwo powiatowe zostaje przeniesione z G艂og贸wka do Prudnika.

1819-1894: W G艂og贸wku stacjonuje szwadron 2. 艣l膮skiego pu艂ku huzar贸w tzw. 鈥濭raf G枚tzen鈥 (czyli zieloni huzarzy).

1827: Utworzono szko艂臋 podstawow膮 (szko艂a seminaryjna).

1831 (pa藕dziernik): Epidemia cholery w G艂og贸wku. 53 mieszka艅c贸w miasta (62 z gmin parafialnych) umiera.

1841 (30.06.): Ko艣ci贸艂 parafialny zostaje silnie uszkodzony przez uderzenie pioruna.

1843: Budowa szko艂y ewangelickiej.

1848: Utworzenie szpitala na przedmie艣ciach.

1848: Zamieszki w ca艂ych Niemczech docieraj膮 r贸wnie偶 do G艂og贸wka.

1848 (29.03.): Utworzono oddzia艂y obrony obywatelskiej, kt贸re zlikwidowano dopiero wiosn膮 1849 r.

1848 (8.10.): Tzw. 鈥瀔ocia muzyka鈥 (demonstracja) na zamku w G艂og贸wku prowadzi do zwolnienia nielubianego przez spo艂ecze艅stwo zarz膮dcy d贸br hrabiowskich K眉asa.

1848 (29.10.): W trakcie 鈥瀔ociej muzyki鈥 na rynku wybite zostaj膮 szyby Ratusza.

1853: Utworzenie szko艂y dla dzieci z Oracz i Winiar.

1855: Budowa ko艣cio艂a ewangelickiego w G艂og贸wku. Inauguracja: 27.10.1856.

1855: Epidemia cholery: choruje 288 os贸b, a 85 umiera.

1855: Budowa nowego budynku szpitalnego na ulicy Lange Gasse przy murach miasta (ulica szkolna na starym targu ma艣lanym – niem. Buttermarkt).

1857 (28.02.): Po偶ar w stodole mistrza Gurecko uszkadza Wie偶臋 Wodn膮.

1858: Po renowacji szpitala 艣w. Miko艂aja siostry Boromeuszki przejmuj膮 opiek臋 nad starszymi. Nast臋pnie utworzenie w szpitalu 鈥濻zko艂y rzemie艣lniczej鈥 dla c贸rek z rodzin bez 艣rodk贸w do 偶ycia.

1859: Wstrzymana聽zostaje linia pocztowa G艂og贸wek-G艂ubczyce.

1860: Utworzenie linii pocztowej G艂og贸wek-Prudnik.

1860 (11.03.): Za艂o偶enie Ochotniczej Stra偶y Po偶arnej w G艂og贸wku.

1864: Otwarcie sieroci艅ca na ul. Zamkowej; 1889: budowa sieroci艅ca na ul. Ko艣ciuszki przez Boromeuszki, od 1900 r. sierociniec nosi nazw臋 鈥濸od Anio艂em Str贸偶em鈥 (“hl. Schutzengel”).

1864 (16.11.): Inauguracja masywnej synagogi 偶ydowskiej na ulicy Schulstrasse.

1866: W wojnie prusko-austriackiej poleg艂o dw贸ch 偶o艂nierzy pochodz膮cych z G艂og贸wka.

1871: W wojnie prusko-francuskiej poleg艂o sze艣ciu 偶o艂nierzy pochodz膮cych z G艂og贸wka.

1871: Uko艅czenie budowy szko艂y na ulicy Leobsch眉tzer Stra脽e na Oraczach.

1872: Przeprowadzka Seminarium Nauczycielskiego ze starego budynku klasztoru franciszka艅skiego do nowego budynku na Winiarach.

1872: G艂og贸wek otrzymuje stacj臋 telegraficzn膮.

1872: Zawalenie si臋 wie偶y majoratu na ko艣ciele klasztornym (odbudowa do roku 1876).

1872: Rozebranie Bramy Kozielskiej.

1873: Budowa nowej szko艂y miejskiej.

1873 (16.09.): Utworzenie Zwi膮zku militarnego w G艂og贸wku.

1874: Rozebranie Bramy Wodnej (pocz膮tek 13.02.).

1874-1876: G艂og贸wek otrzymuje po艂膮czenie kolejowe (K臋dzierzyn-Prudnik).

1875: Powstanie szko艂y poprzez po艂膮czenie jednoklasowej szko艂y ewangelickiej i siedmioklasowej szko艂y katolickiej.

1875: Przeniesienie i ponowne utworzenie starego szpitala w nowym budynku pomi臋dzy ogrodem Olbricha, a domem mistrza tkackiego Scholza.

1877: G艂og贸wek staje si臋 stacj膮 na linii kolejowej K臋dzierzyn-Z膮bkowice 艢l膮skie.

1881: W G艂og贸wku istniej膮 2 mleczarnie.

1882: Uruchomienie cukrowni w G艂og贸wku.

1885: Otwarcie Wy偶szej Szko艂y dla Ch艂opc贸w (z internatem od 1896 r.).

1890 (11.03.): Po艂o偶enie kamienia w臋gielnego pod budow臋 budynku g艂og贸weckiej poczty.

1890 (13.10.): W G艂og贸wku przychodzi na 艣wiat profesor muzyki i kompozytor Gerhard Strecke (+1968 w Ratingen).

1892 (3./4.06.): Cesarz Wilhelm II przebywa w G艂og贸wku z okazji 艣lubu hrabiny Johanny von Oppersdorff z ksi臋ciem Hugo von Radolin.

1893: (24.08.): Silna burza z gradobiciem niszczy wszystkie okna od zachodniej strony miasta.

1894-1903: W G艂og贸wku zatrzymuje si臋 IV oddzia艂 Pu艂ku Artylerii Polowej nr 21 (von Clausewitz).

1896: Ksi膮dz Alexander Tatzel buduje kapitu艂臋 艣w. J贸zefa.

1896 (25.-27.05.): IV Walne Zgromadzenie Towarzystwa Katolickich Nauczycieli 艢l膮skich w G艂og贸wku.

1896: G艂og贸wek w tym czasie posiada nast臋puj膮ce szko艂y: szko艂a miejska (podstawowa), Seminarium Nauczycielskie, 艣rednia szko艂a ch艂opi臋ca, 艣rednia szko艂a dziewcz臋ca, zawodowa szko艂a rzemie艣lnicza, zasadnicza szko艂a handlowa, przedszkole.

1900: Utworzono pierwsze po艂膮czenie telefoniczne dla 20 u偶ytkownik贸w.

1901: Za艂o偶enie Stowarzyszenia Kas Oszcz臋dno艣ciowo-Po偶yczkowych (niem. Sparkassen- und Darlehensverein e.G.m.b.H – od 1926 r. Kreditbank e.G.m.b.H).

1903 (31.03.): G艂og贸wek przestaje by膰 miastem garnizonowym, kt贸rym by艂 od 1743 roku. Drugi G贸rno艣l膮ski Pu艂k Artylerii Polowej nr 57 jest ostatnim oddzia艂em tutaj stacjonuj膮cym.

1904: Susza stulecia.

1904 (1.08.): W艂膮czenie do miasta gmin wiejskich Oracze i Winiary.

1906/1907: Instalacja sieci wodoci膮gowej.

1907: Budowa miejskich wodoci膮g贸w na Olszynce (Erlen) oraz wie偶y ci艣nie艅 na Hellbergu.

1910-1919: Budowa oczyszczalni 艣ciek贸w (w u偶yciu do roku 1995).

1913: Otwarcie sieroci艅ca Carl-M眉ller-Weisenhaus dla p贸艂sierot i ich matek.

1914-1918: I wojna 艣wiatowa. W walce po stronie cesarza i Niemiec ginie 254 mieszka艅c贸w G艂og贸wka. Do ko艅ca okresu plebiscytowego w 1923 r., 艣mier膰 ponosi kolejnych 23 mieszka艅c贸w G艂og贸wka.

1918 (12.11.): Po zako艅czeniu I wojny 艣wiatowej i ustanowieniu roszcze艅 pa艅stwa polskiego w stosunku do G贸rnego 艢l膮ska w G艂og贸wku ma miejsce ruch obronny przeciw przej臋ciu G贸rnego 艢l膮ska przez Polsk臋.

1920 (7.02.): Po tym, jak zdecydowano, 偶e G贸rno艣l膮zacy maj膮 podj膮膰 decyzj臋 o przynale偶no艣ci pa艅stwowej w wyniku plebiscytu, stacjonuj膮ca w G艂og贸wku 4. Kompania Pu艂ku Obrony Reichswehry von Winterfeld nr 16 (pozosta艂o艣ci by艂ego G贸rno艣l膮skiego Pu艂ku Infanterii nr 62) opuszcza miasto.

1920 (21.02.): G艂og贸wek otrzymuje nadz贸r wojsk w艂oskich.

1920 (24.02.): G艂og贸wek wraz z okolic膮 zostaje oddzielony od powiatu prudnickiego (zachodnia cz臋艣膰 nie mo偶e bra膰 udzia艂u w plebiscycie), a w by艂ym klasztorze franciszka艅skim utworzone zostaje starostwo powiatu g艂og贸weckiego i 67 miejscowo艣ci obszaru plebiscytowego.

1921 (20.03.): Plebiscyt o przynale偶no艣ci pa艅stwowej G贸rnego 艢l膮ska. W G艂og贸wku 96% mieszka艅c贸w (5093 osoby) opowiada si臋 za Niemcami, a 4% (226 os贸b) za Polsk膮. W obszarze plebiscytowym G艂og贸wka wygrywa opcja niemiecka z 88% w stosunku do 12% g艂os贸w dla opcji polskiej.

1921 (24.05.): Po zapocz膮tkowanej przez Polak贸w akcji powsta艅czej w dniu 03.05. celem przej臋cia G贸rnego 艢l膮ska a zako艅czonej wygran膮 niemieckich oddzia艂贸w samoobrony w okolicach G贸ry 艣w. Anny, w G艂og贸wku utworzono w hotelu 鈥瀂ur Post鈥 tzw. Komitet Dwunastu (鈥瀂w枚lferausschuss鈥). Jest to polityczne przedstawicielstwo kraju na terenach nie przej臋tych przez Polak贸w sk艂adaj膮ce si臋 z partii politycznych i zwi膮zk贸w zawodowych Prowincji G贸rno艣l膮skiej. Naczelny dow贸dca g贸rno艣l膮skiego oddzia艂u samoobrony genera艂 Karl Hofer otwiera swoj膮 kwater臋 g艂贸wn膮 na zamku w G艂og贸wku.

1921 (15.10.): Liga Narod贸w decyduje o podziale G贸rnego 艢l膮ska. G艂og贸wek i okolice pozostaj膮 w Niemczech.

1922 (19.07.): Nast臋puje przekazanie administracji przez Komisj臋 w艂adzom niemieckim. W艂oskie oddzia艂y opuszczaj膮 G艂og贸wek.

1925 (28.03.): Nawi膮zanie po艂膮czenia autobusami poczty na odcinkach: G艂og贸wek-Bia艂a, G艂og贸wek-G艂ubczyce, G艂og贸wek-Go艣ci臋cin oraz G艂og贸wek-Krapkowice.

1925: Rozbudowa miejskiej sieci elektrycznej.

1925 (28.06.-12.07.): Pod has艂em 鈥濶iemieckie 艣wi臋to na wschodzie Niemiec鈥 obchodzone s膮 uroczysto艣ci 700-lecia miasta G艂og贸wka. Ju偶 pierwszej niedzieli do miasta licz膮cego 7.000 sta艂ych mieszka艅c贸w przybywa 40.000 odwiedzaj膮cych.

1925: Rozwi膮zanie miejscowego Seminarium Nauczycielskiego wraz ze szko艂膮 (dotychczas w G艂og贸wku istnia艂y 3 szko艂y podstawowe: nr 1 – Szko艂a Eichendorffa, nr 2 oraz szko艂a seminaryjna). Utworzenie niemieckiej szko艂y wy偶szej (niem. Deutsche Oberschule) w tych budynkach.

1927 (23.08.): Po艣wi臋cenie miejskiej sali sportowej i boiska miejskiego w G艂og贸wku.

1929: Utworzenie nowego lodowiska obok siedziby Bractwa Kurkowego (pierwsze lodowisko zosta艂o otwarte ju偶 w 1908 roku i istnia艂o a偶 do I wojny 艣wiatowej). G贸rno艣l膮艣kie mistrzostwa w je藕dzie figurowej na lodzie.

1931: Po艣wi臋cenie nowo wybudowanego szpitala miejskiego na promenadzie dworcowej (na Hellbergu). W艣r贸d obecnych go艣ci m.in. prezydent G贸rnego 艢l膮ska dr Lukaschek.

1931 (10.11.): Otwarcie szko艂y rolniczej w by艂ym budynku szpitalnym.

1932 (12.11.): Otwarcie muzeum regionalnego powy偶ej bramy zamkowej, tzw. 鈥濺ektor-Strecke-Museum鈥.

1934: Otwarcie k膮pieliska miejskiego.

1935: Budowa szko艂y podstawowej na Oraczach, kt贸r膮 otwarto 25.04.

1935 (21.03.): Rozwi膮zanie majoratu nale偶膮cego do rodu von Oppersdorff.

1945 (18.03.): W pi臋kn膮 s艂oneczn膮 wiosenn膮 niedziel臋 miasto zostaje zbombardowane przez radzieckie samoloty. Uszkodzeniu ulega ratusz i cz臋艣膰 rynku.

1945 (19.03.): Do G艂og贸wka wkraczaj膮 wojska Armii Czerwonej. Po pora偶ce w II wojnie 艣wiatowej G艂og贸wek przechodzi w r臋ce polskie.

1945 (sierpie艅): Ponowne otwarcie szpitala miejskiego (w 1947 roku szpital mie艣ci艂 ju偶 60 艂贸偶ek).

1945 (wrzesie艅): Ponowne otwarcie przedszkola miejskiego. W tym roku otwarte zostaje r贸wnie偶 liceum pedagogiczne w G艂og贸wku.

po 1945: Inaczej ni偶 w wielu wschodnioniemieckich miastach, G艂og贸wek nie ucierpia艂 znacznie przez utrat臋 mieszka艅c贸w wskutek wysiedlenia. Proces zasiedlania przez spo艂ecze艅stwo polskie przebiega znacznie wolniej. Do lat 70. miasto nosi przydomek 鈥濵a艂y Berlin鈥 z uwagi na du偶膮 liczb臋 zamieszkuj膮cych je autochton贸w.

1947: Miasto posiada pr膮d, prace wznawia oddzia艂 gazowniczy oraz roszarnia (oddzia艂 zak艂adu w艂贸kienniczego zajmuj膮cy si臋 przetwarzaniem s艂omy lnianej lub konopnej na w艂贸kna).

1947 (grudzie艅): By艂a fabryka piernik贸w 鈥濳nieling鈥 wznawia dzia艂alno艣膰 jako zak艂ad pa艅stwowy 鈥濸iast鈥.

1955: Miasto Fulda (Hesja) przejmuje patronat nad miastem G艂og贸wek (tzw. Patenschaft).

1995: Budowa nowej oczyszczalni 艣ciek贸w.

1998 (30.05.): G艂og贸wek podpisuje partnerstwo z miastem Rietberg (Nadrenia P贸艂nocna Westfalia).

2001 (6.06.): Powr贸t wymontowanego w 1942 r. i przeniesionego do Hamburga Dzwonu 脫smej Godziny. Dzwon odnaleziony w 1949 r., by艂 przechowywany do 2001 r. w Fuldzie i sta艂 si臋 symbolem wysiedlonych, wyp臋dzonych i pozosta艂ych mieszka艅c贸w G艂og贸wka, a nast臋pnie zawieszony na starym miejscu ko艣cio艂a klasztornego.

2002 (8.06.): G艂og贸wek zawiera partnerstwo z miastem Vrbno w Czechach.

2003: Kolumna Maryjna usuni臋ta w 1939 r. wraca na Rynek.200px-POL_G艂og贸wek_COA.svg1213/17: W dokumentach biskupa wroc艂awskiego Lorenza wzmiankowana jest wie艣 鈥濭logaw鈥. Mo偶liwe, 偶e chodzi艂o o po艂o偶on膮 w pobli偶u wie艣 G艂ogowiec.

1223: Pierwsza wzmianka o Glogovia parva, minor lub superior.

1246-1281: G艂og贸wek drug膮 rezydencj膮 ksi臋cia W艂adys艂awa I opolskiego.

1250: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw I zast臋puje starszy zamek w lasku olchowym stabilnym zamkiem.

1264: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw I buduje klasztor Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanie) wraz z ko艣cio艂em klasztornym (Klasztor Franciszkan贸w) i sprowadza do G艂og贸wka z Czech 3 zakonnik贸w. Klasztor istnieje z przerwami do 1810 r. W 1945 r. utworzono zakon franciszka艅ski z polskimi zakonnikami.

1275: Nadanie przywileju targowego w dniu 艣w. Jerzego (23.04.) przez ksi臋cia W艂adys艂awa I.

1275 (21.12.): Nadanie praw miejskich przez ksi臋cia W艂adys艂awa I. G艂og贸wek mo偶e utworzy膰 rad臋 miejsk膮 z 12 radnymi, ustanawia膰 prawo i uchwala膰 ustawy (sam dokument jest falsyfikatem).

1281-1313: G艂og贸wek jest drug膮 siedzib膮 ksi臋cia Bolka I Opolskiego.

1284: Pierwsza wzmianka o parafii g艂og贸weckiej.

1291: Po z艂o偶eniu ho艂du lennego przez ksi臋cia Bolka I Opolskiego kr贸lowi czeskiemu Wac艂awowi Luksemburczykowi, G艂og贸wek jako cz臋艣膰 ksi臋stwa opolskiego podlega Kr贸lestwu Czech i po艣rednio 艢wi臋temu Cesarstwu Rzymskiemu Narodu Niemieckiego.

1295: Informacja o pierwszym w贸jcie dziedzicznym G艂og贸wka Konradzie oraz jego nast臋pcach (1311) – jego synach – Arnoldzie, Piotrze i Konradzie.

1298 (02.02.): Pierwsza informacja o piecz臋ci G艂og贸wka.

1313-1382: G艂og贸wek w posiadaniu ksi膮偶膮t niemodli艅skich (Bolko 1313-1362, Wac艂aw 1362-1369, Henryk 1369-1382).

1348-1350: Atak cholery.

1350: Budowa ko艣cio艂a parafialnego przez ksi臋cia niemodli艅skiego Bolka. Szko艂a parafialna z rektorem i kantorem.

1359 (19.08.): Ksi膮偶臋 niemodli艅ski Bolko nadaje miastu przywilej pobierania czynszu ze stoisk kupc贸w handluj膮cych na rynku.

1379 (24.02.): Ksi膮偶臋 niemodli艅ski Henryk podnosi ko艣ci贸艂 parafialny pod wezwaniem 艣w. Bart艂omieja do rangi kolegiaty z 4 pra艂atami. Obok kolegiaty zbudowano szko艂臋 kolegiack膮. Nadz贸r nad ni膮 sprawowa艂 pra艂at-scholastyk.

1379: Pierwsza wzmianka o Bramie Wodnej (鈥濶owa Brama鈥).

od 1382: Po 艣mierci ksi臋cia niemodli艅skiego Henryka kr贸l czeski Wac艂aw IV ofiaruje miasto G艂og贸wek ksi臋ciu von Teschen, kilka miesi臋cy p贸藕niej G艂og贸wek przechodzi pod w艂adanie ksi臋stwa opolskiego.

1384 (28.04.): G艂og贸wek wst臋puje do zwi膮zku 21 g贸rno艣l膮skich i wielu艅skich miast, za艂o偶onego przez ksi臋cia W艂adys艂awa II Opolczyka, w celu ochrony przed grabie偶膮 i bandami z艂odziei.

1386: Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw II Opolczyk (1356-1401) ofiaruje miastu wsie Oracze i Winiary.

1388 (20.01.): Ksi膮偶臋 W艂adys艂aw II Opolczyk funduje nieopodal G艂og贸wka, niedaleko bram miasta, na mochowskich 艂膮kach, klasztor o.o. Paulin贸w.

1401-1437: Ksi膮偶臋 opolski Bolko IV. G艂og贸wek pozostaje do ok. 1418 r. siedzib膮 ksi臋偶nej Eufemii, wdowy po ksi臋ciu W艂adys艂awie II.

1416/1417: W G艂og贸wku tworzy zakonnik i poeta Miko艂aj z Ko藕la.

1425: Ksi膮偶臋 Bolko (1437-1460 ksi膮偶臋 opolski Bolko V) otrzymuje miasto wraz z okolic膮.

1428 (13.03.): Mimo sojuszu z ksi臋ciem opolskim Bolko (V) husyci grabi膮 miasto, pal膮 ko艣ci贸艂 franciszka艅ski wraz z klasztorem i zabijaj膮 jednego zakonnika. Istniej膮 wskazania, 偶e ca艂e miasto zosta艂o zaatakowane. Sprzyjaj膮cy husytom ksi膮偶臋 opolski Bolko (V) wyp臋dza pozosta艂ych zakonnik贸w z G艂og贸wka i rozwi膮zuje kolegiat臋.

1449: Po wyp臋dzeniu z Polski kanonik i magister Uniwersytetu w Krakowie, J臋drzej Galka z Dobczyna, pozostaj膮cy pod wp艂ywem idei husyckich, znajduje schronienie w G艂og贸wku.

1460-1476: G艂og贸wek pod panowaniem ksi臋cia opolskiego Miko艂aja I.

1463: Ksi膮偶臋 Miko艂aj I ponownie tworzy kolegiat臋, zaw艂adni臋t膮 35 lat wcze艣niej przez swojego brata, Bolka V.

1476-1532: Ksi膮偶臋ta Miko艂aj II (+1494) oraz Jan (+1532) wsp贸lnie rz膮dz膮 ksi臋stwem opolskim, a tym samym r贸wnie偶 G艂og贸wkiem.

1478: Wielki po偶ar niszczy miasto.

1480: Budowa prezbiterium ko艣cio艂a klasztornego 鈥濬ranciszka z Asy偶u鈥.

1497: W G艂og贸wku panuje choleropodobna epidemia, kt贸rej skutkiem by艂o wymarcie wi臋kszo艣ci mieszka艅c贸w.

1524: Reformacja wkracza do G艂og贸wka.

1531: Pierwsza wzmianka o szpitalu 艣w. Miko艂aja na Przedmie艣ciu Wodnym (niem. Wasservorstadt), w kt贸rym umieszczani s膮 chorzy i niezdolni do pracy (poprzednik: 鈥濪om Grobu Pa艅skiego鈥, wzmiankowany w G艂og贸wku ju偶 w roku 1264).

1532: Po 艣mierci ostatniego z ksi膮偶膮t opolskich, Jana Dobrego, ksi臋stwo wraz z G艂og贸wkiem, jako lenno, podlega koronie czeskiej.

1532-1543: Kr贸l Czech i cesarz 艢wi臋tego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Ferdynand I Habsburg wydzier偶awia ksi臋stwo opolskie Jerzemu Hohenzollernowi, margrabiemu brandenburskiemu na Ansbach i Kulmbach, panu J盲gerndorfa i burgrabiemu Norymbergii.

1534: Pierwsza wzmianka o Bramie Kozielskiej (w urbarzach).

1548-1572: Ksi膮dz reformator – Martin Saita – wyp臋dza katolickich pra艂at贸w z G艂og贸wka i nawo艂uje wi臋ksz膮 cz臋艣膰 mieszka艅c贸w G艂og贸wka do przej艣cia na stron臋 ewangelik贸w.

1552: Ferdynand I Habsburg, kr贸l Czech i cesarz Rzeszy nadaje miastu coroczny przywilej targowy nast臋puj膮cy po Niedzieli Pasyjnej.

1552-1558: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje ksi臋stwo opolskie wraz z G艂og贸wkiem w dzier偶aw臋 kr贸lowej Izabeli W臋gierskiej.

1558-1562: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje G艂og贸wek w dzier偶aw臋 na rzecz Otto von Zedlitz.

1562: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg oddaje G艂og贸wek w dzier偶aw臋 feldmarsza艂kowi i staro艣cie ziemskiemu 艢l膮ska, Hansowi von Oppersdorff, baronowi von Aich i Friedstein.

1563: Kr贸l i cesarz Ferdynand I Habsburg zarz膮dza opuszczenie G艂og贸wka przez 呕yd贸w.

1565: Baron Hans von Oppersdorff stawia na miejscu starego zamku ksi膮偶臋cego nowy zamek.

1566: Uruchomienie browaru zamkowego.

1582 (16.04.): Wielki po偶ar niszczy cz臋艣膰 miasta.

1587: Kr贸l Czech i cesarz Rzeszy Rudolf II nadaje miastu G艂og贸wek przywilej stosowania piecz臋ci z wosku czerwonego.

1589: Pierwsza pisemna wzmianka o Wie偶y Wi臋ziennej w pobli偶u Bramy Zamkowej na murach miejskich.

1593: Baron聽Georg II聽von Oppersdorff kupuje od cesarza maj膮tek g艂og贸wecki wraz z miastem G艂og贸wek oraz 24 wsiami, a tak偶e folwarkami, m艂ynami, stawami, lasami i stawami rybnymi.

1597: Pierwsza wzmianka o tzw. Wasserkunst (wie偶a wodna) zaopatruj膮cej miasto w wod臋 (do 1910 roku).

1599: Ponowna budowa ko艣cio艂a 艣w. Miko艂aja wraz ze szpitalem.

1603: W ramach upadaj膮cej katolickiej szko艂y kolegiackiej utworzono szko艂臋 podstawow膮 czesk膮 oraz szko艂臋 艂aci艅sk膮.

1606: Budowa drewnianego ewangelickiego domu modlitwy na placu Rossmarkt.

1607: Budowa szko艂y ewangelickiej w G艂og贸wku.

1608: Budowa ratusza w kszta艂cie znanym wsp贸艂cze艣nie (najstarszy ratusz wzmiankowany ju偶 w 1359 roku).

1612: Pierwsza wzmianka o g艂og贸weckim Bractwie Kurkowym.

od 1614: Pierwsze powa偶ne starcia g艂og贸weckich protestant贸w z katolickim panem G艂og贸wka, baronem Rudolfem von Oppersdorff.

1615: Utworzenie ewangelickiej szko艂y dla dziewcz膮t.

1615: Wzmianka o ko艣ci贸艂ku 艣w. Krzy偶a na cmentarzu na Przedmie艣ciu Wodnym (niem. Wasservorstadt).

1617: Ewangelicy buduj膮 du偶y ko艣ci贸艂 wraz z plebani膮.

1617-1651: Pod panowaniem barona, a od 1626 r. hrabiego cesarskiego Georga III聽von Oppersdorffa, ewangelicy zostaj膮 zupe艂nie usuni臋ci z G艂og贸wka.

1626: Na polecenie Georga III von Oppersdorffa ewangelicki dom modlitwy oraz szko艂a zostaj膮 usuni臋te.

1627: Po偶ar w trakcie wojny 30-letniej – polski pu艂k pl膮druje miasto i podpala je.

1628: Ostatni protestanci przechodz膮 na katolicyzm (8.12. koniec wojny religijnej w G艂og贸wku i zezwolenie na procesj臋 艣lubowania przez cesarza w dniu 9.04.). Nowi franciszkanie przybywaj膮 do G艂og贸wka.

1629: Ponowne utworzenie katolickiej szko艂y kolegiackiej z trzema nauczycielami.

1629: Hrabia Georg III buduje na p贸艂nocnej stronie klasztoru franciszka艅skiego kopi臋 kaplicy z Loretto, tzw. domek loreta艅ski.

1632: Po偶ar podczas wojny 30-letniej – opuszczaj膮ce miasto wojska szwedzkie przypadkowo wzniecaj膮 ogie艅.

1633 (25.03.): Po偶ar w trakcie wojny 30-letniej – doro偶karz sakso艅skiego pu艂kownika Droste przypadkowo wywo艂uje po偶ar, kt贸ry strawi艂 2/3 miasta.

1634: Hrabia Georg III buduje replik臋 Grobu Pa艅skiego na dziedzi艅cu zamkowym.

1638: Hrabia Georg III buduje ko艣ci贸艂 na Glinianej G贸rce (niem. Lehmberg).

1641: Hrabia Georg III ofiaruje miastu G艂og贸wek relikwie 艣w. Kandydy (od 1641 r. patronki miasta).

1642 (20.02.): Hrabia Georg III von Oppersdorff ustanawia majorat g艂og贸wecki.

1642/43: G艂og贸wek wraz z dzielnicami Oracze i Winiary staj膮 si臋 wielokrotnie obiektem pl膮drowania przez wojska szwedzkie.

1645-1668 (30.05.): Ksi臋stwo opolskie z G艂og贸wkiem zostaj膮 wydzier偶awione na 50 lat kr贸lowi polskiemu, W艂adys艂awowi IV, przez cesarza Ferdynanda III. Po abdykacji syna, kr贸la Jana Kazimierza, dzier偶awa wygasa.

1645 (5.10.): Wojska K枚nigsmarcka pl膮druj膮 miasto.

1645-1647: Budowa nowego zamku w formie znanej do dnia dzisiejszego.

Jesie艅 1645 r.: Epidemia cholery atakuje miasto i u艣mierca 1/3 mieszka艅c贸w G艂og贸wka (500 os贸b w mie艣cie i w okolicach), hrabia Georg III ofiarowuje (1650 r.) p贸藕niejszy symbol mieszka艅c贸w miasta, tzw. 鈥濪zwon 脫smej Godziny鈥.

1649: Podwy偶szenie wie偶 ko艣cio艂a klasztornego.

1655 (17.10.-18.12.): Kr贸l Jan Kazimierz Waza wraz z ma艂偶onk膮 Mari膮 Ludwik膮 Gonzaga znajduje schronienie przed kr贸lem szwedzkim Karolem X Gustawem na zamku hrabiego von Oppersdorff w G艂og贸wku. Kr贸lowa pozostaje w G艂og贸wku do wrze艣nia 1656 r.

1665 (18.07.): Hrabia Franz Euzebius von Oppersdorff uzyskuje od kr贸la czeskiego i cesarza Rzeszy Leopolda I przywilej targowy w dniu 艣w. 艁ukasza.

1666: Obrady 艢l膮skiego Zjazdu Ksi膮偶臋cego (Sejm 艢l膮ski).

1677: Na p贸艂nocnej stronie rynku ustawiono kolumn臋 Maryjn膮.

1693 (pocz膮tek wrze艣nia): G艂og贸wek (podobnie jak ca艂y 艢l膮sk) zostaje zaatakowany przez plag臋 szara艅czy.

1697 (21.05.): Piorun niszczy wie偶e ko艣cielne ko艣cio艂a parafialnego. Zostaj膮 one odbudowane dopiero w latach 1775-1781, ko艣ci贸艂 zostaje w贸wczas poddany gruntownej renowacji.

1714: Po bezpotomnej 艣mierci hrabiego Franza Eusebiusa II von Oppersdorff, maj膮tek g艂og贸wecki przypada morawskiej linii rodu (do roku 1781).

1726: Pierwsza wzmianka konnej stacji pocztowej w G艂og贸wku (zbiornica list贸w i pos艂aniec konny) z po艂膮czeniem do Prudnika i Ko藕la.

1741: Du偶a cz臋艣膰 艢l膮ska wraz z G艂og贸wkiem przypadaj膮 Kr贸lestwu Prus. Trzy wojny 艣l膮skie kosztuj膮 miasto 100.000 talar贸w.

1741: Po po艂膮czeniu trzech powiat贸w – G艂og贸wek, Prudnik i Bia艂a – G艂og贸wek staje si臋 stolic膮 powiatu. Tutaj te偶 przeniesione zostaj膮 s膮d okr臋gowy dla 4 po艂udniowych g贸rno艣l膮skich powiat贸w oraz urz膮d skarbowy.

1763: Po zako艅czeniu trzeciej wojny 艣l膮skiej nast臋puje gospodarczy i budowlany rozw贸j miasta. Zbudowane lub rozbudowane zostaj膮 Bia艂a Kapliczka (1762) oraz ko艣ci贸艂ek na Glinianej G贸rce (1779), natomiast stary ratusz (1775) podlega gruntownej rozbudowie.

1764 (05.10.): Du偶y po偶ar, pal膮 si臋 204 budynki (szkody na 80.000 talar贸w). Kr贸l Fryderyk II Pruski pomaga miastu ofiaruj膮c mu 17.392 talar贸w.

1773: Hrabia Heinrich Ferdinand von Oppersdorff rozbudowuje szpital 艣w. Miko艂aja obok ko艣cio艂a szpitalnego.

1774-1780: Morawski artysta, Johann Schubert, dzia艂a w mie艣cie (freski w ko艣ciele parafialnym, klasztornym, kaplicy zamkowej, ko艣ci贸艂ku na Glinianej G贸rce, figura 艣w. Floriana i 艣w. Jana Nepomucena na po艂udniowej pierzei ratusza).

1775: Uruchomienie pierwszej cegielni w G艂og贸wku.

1776-1781: S艂awny malarz, Franz Sebastini, dzia艂a w G艂og贸wku.

1780: Dzi臋ki staraniom baronowej, Josephy von Oppersdorff, uzyskano zezwolenie na wznowienie, po 40 latach przerwy, katolickiej procesji do ko艣ci贸艂ka na Glinianej G贸rce.

1781: W mie艣cie osiedla si臋 czterech pierwszych protestant贸w od 1628 roku.

1781: Po bezpotomnej 艣mierci hrabiego Heinricha Ferdinanda von Oppersdorff maj膮tek g艂og贸wecki przypada czeskiej linii rodu von Oppersdorff.

1784 (od kwietnia do czerwca): Wielka plaga g膮sienic w G艂og贸wku i okolicy.

1789 (6.12.): Narodziny s艂ynnego syna miasta, znanego w ca艂ej 贸wczesnej Europie flecisty Johanna Sedlatzek (+1866). P贸藕niejszy doktor honoris causa podejmuje koncerty w takich miastach, jak Praga, Wiede艅, Berlin, Pary偶 i Werona. W Genui spotyka si臋 z Paganinim.

1791 (13.06.): Gradobicie niszczy uprawy i wybija wiele szyb w oknach usytuowanych od strony nawietrznej.

1796: Majorat g艂og贸wecki, jako odszkodowanie otrzyma艂 cz臋艣膰 lasu o powierzchni 2701 m贸rg, wydzielon膮 z kr贸lewskiego okr臋gu las贸w chrzelickich, kt贸ry to las od tamtej pory nosi艂 nazw臋 G艂og贸wecki Las Serwitutowy.

1800: Wichura przynosi miastu wiele zniszcze艅.

1800 (3.06.): Gradobicie zabija byd艂o na polach i niszczy zbo偶e.

1803: W G艂og贸wku utworzono Seminarium Nauczycielskie (Kr贸lewskie Katolickie Seminarium dla Nauczycieli Szkolnych).

1805: Silny wzrost cen 偶ywno艣ci prowadzi do g艂odu w mie艣cie i okolicy. Wybuchaj膮 epidemie wynikaj膮ce z g艂odu.

1806: Ludwig van Beethoven przebywa na zamku w G艂og贸wku i dedykuje hrabiemu Franzowi Joachimowi von Oppersdorff znan膮 na ca艂ym 艣wiecie IV Symfoni臋 B-dur opus 60.

1807 (4.05.): W okolicy Bramy Kozielskiej wybucha po偶ar, wiele szlak贸w drogowych i dwa folwarki zamieniaj膮 si臋 w popi贸艂.

1807 (31.07.): Podczas wojen napoleo艅skich bawarskie oddzia艂y wroga przybywaj膮 do miasta i zajmuj膮 je na kr贸tki okres. W p贸藕niejszym okresie wrogie oddzia艂y wirtemberskie, polskie, w艂oskie i francuskie stacjonuj膮 w mie艣cie. Ostatnie oddzia艂y opuszczaj膮 miasto 20.11.1808 r. Wojna ta kosztuje miasto 44.000 talar贸w.

1810: rozwi膮zanie klasztoru franciczka艅skiego; za艂o偶one w roku 1803 Seminarium nauczycielskie przenosi si臋 18.07.1818 r. do by艂ego budynku zakonnik贸w.

1812-1815: Podczas wojen wyzwole艅czych 86 g艂og贸weckich m臋偶czyzn bierze udzia艂 w wojnie przeciwko Francji. Czterech zostaje odznaczonych 呕elaznym Krzy偶em, dw贸ch ginie na polu walki.

1817: Opr贸cz du偶ego wzrostu cen produkt贸w spo偶ywczych, po偶ar, kt贸ry wybucha 14.07. przynosi miastu wiele szk贸d (37.780 talar贸w). Kr贸l Fryderyk Wilhelm III wspiera mieszka艅c贸w zapomog膮 w wysoko艣ci 9.500 talar贸w.

1818: Starostwo powiatowe zostaje przeniesione z G艂og贸wka do Prudnika.

1819-1894: W G艂og贸wku stacjonuje szwadron 2. 艣l膮skiego pu艂ku huzar贸w tzw. 鈥濭raf G枚tzen鈥 (czyli zieloni huzarzy).

1827: Utworzono szko艂臋 podstawow膮 (szko艂a seminaryjna).

1831 (pa藕dziernik): Epidemia cholery w G艂og贸wku. 53 mieszka艅c贸w miasta (62 z gmin parafialnych) umiera.

1841 (30.06.): Ko艣ci贸艂 parafialny zostaje silnie uszkodzony przez uderzenie pioruna.

1843: Budowa szko艂y ewangelickiej.

1848: Utworzenie szpitala na przedmie艣ciach.

1848: Zamieszki w ca艂ych Niemczech docieraj膮 r贸wnie偶 do G艂og贸wka.

1848 (29.03.): Utworzono oddzia艂y obrony obywatelskiej, kt贸re zlikwidowano dopiero wiosn膮 1849 r.

1848 (8.10.): Tzw. 鈥瀔ocia muzyka鈥 (demonstracja) na zamku w G艂og贸wku prowadzi do zwolnienia nielubianego przez spo艂ecze艅stwo zarz膮dcy d贸br hrabiowskich K眉asa.

1848 (29.10.): W trakcie 鈥瀔ociej muzyki鈥 na rynku wybite zostaj膮 szyby Ratusza.

1853: Utworzenie szko艂y dla dzieci z Oracz i Winiar.

1855: Budowa ko艣cio艂a ewangelickiego w G艂og贸wku.

1855: Epidemia cholery: choruje 288 os贸b, a 85 umiera.

1855: Budowa nowego budynku szpitalnego na ulicy Lange Gasse przy murach miasta (ulica szkolna na starym targu ma艣lanym – niem. Buttermarkt).

1857 (28.02.): Po偶ar w stodole mistrza Gurecko uszkadza Wie偶臋 Wodn膮.

1858: Po renowacji szpitala 艣w. Miko艂aja siostry Boromeuszki przejmuj膮 opiek臋 nad starszymi. Nast臋pnie utworzenie w szpitalu 鈥濻zko艂y rzemie艣lniczej鈥 dla c贸rek z rodzin bez 艣rodk贸w do 偶ycia.

1859: Wstrzymana聽zostaje linia pocztowa G艂og贸wek-G艂ubczyce.

1860: Utworzenie linii pocztowej G艂og贸wek-Prudnik.

1860 (11.03.): Za艂o偶enie Ochotniczej Stra偶y Po偶arnej w G艂og贸wku.

1864: Otwarcie sieroci艅ca na ul. Zamkowej; 1889: budowa sieroci艅ca na ul. Ko艣ciuszki przez Boromeuszki, od 1900 r. sierociniec nosi nazw臋 鈥濸od Anio艂em Str贸偶em鈥 (“hl. Schutzengel”).

1866: W wojnie prusko-austriackiej poleg艂o dw贸ch 偶o艂nierzy pochodz膮cych z G艂og贸wka.

1869: Budowa masywnej synagogi 偶ydowskiej na ulicy Schulstrasse.

1871: W wojnie prusko-francuskiej poleg艂o sze艣ciu 偶o艂nierzy pochodz膮cych z G艂og贸wka.

1871: Uko艅czenie budowy szko艂y na ulicy Leobsch眉tzer Stra脽e na Oraczach.

1872: Przeprowadzka Seminarium Nauczycielskiego ze starego budynku klasztoru franciszka艅skiego do nowego budynku na Winiarach.

1872: G艂og贸wek otrzymuje stacj臋 telegraficzn膮.

1872: Zawalenie si臋 wie偶y majoratu na ko艣ciele klasztornym (odbudowa do roku 1876).

1872: Rozebranie Bramy Kozielskiej.

1873: Budowa nowej szko艂y miejskiej.

1873 (16.09.): Utworzenie Zwi膮zku militarnego w G艂og贸wku.

1874: Rozebranie Bramy Wodnej (pocz膮tek 13.02.).

1874-1876: G艂og贸wek otrzymuje po艂膮czenie kolejowe (K臋dzierzyn-Prudnik).

1875: Powstanie szko艂y poprzez po艂膮czenie jednoklasowej szko艂y ewangelickiej i siedmioklasowej szko艂y katolickiej.

1875: Przeniesienie i ponowne utworzenie starego szpitala w nowym budynku pomi臋dzy ogrodem Olbricha, a domem mistrza tkackiego Scholza.

1877: G艂og贸wek staje si臋 stacj膮 na linii kolejowej K臋dzierzyn-Z膮bkowice 艢l膮skie.

1881: W G艂og贸wku istniej膮 2 mleczarnie.

1882: Uruchomienie cukrowni w G艂og贸wku.

1885: Otwarcie Wy偶szej Szko艂y dla Ch艂opc贸w (z internatem od 1896 r.).

1890 (11.03.): Po艂o偶enie kamienia w臋gielnego pod budow臋 budynku g艂og贸weckiej poczty.

1890 (13.10.): W G艂og贸wku przychodzi na 艣wiat profesor muzyki i kompozytor Gerhard Strecke (+1968 w Ratingen).

1892 (3./4.06.): Cesarz Wilhelm II przebywa w G艂og贸wku z okazji 艣lubu hrabiny Johanny von Oppersdorff z ksi臋ciem Hugo von Radolin.

1893: (24.08.): Silna burza z gradobiciem niszczy wszystkie okna od zachodniej strony miasta.

1894-1903: W G艂og贸wku zatrzymuje si臋 IV oddzia艂 Pu艂ku Artylerii Polowej nr 21 (von Clausewitz).

1896: Ksi膮dz Alexander Tatzel buduje kapitu艂臋 艣w. J贸zefa.

1896 (25.-27.05.): IV Walne Zgromadzenie Towarzystwa Katolickich Nauczycieli 艢l膮skich w G艂og贸wku.

1896: G艂og贸wek w tym czasie posiada nast臋puj膮ce szko艂y: szko艂a miejska (podstawowa), Seminarium Nauczycielskie, 艣rednia szko艂a ch艂opi臋ca, 艣rednia szko艂a dziewcz臋ca, zawodowa szko艂a rzemie艣lnicza, zasadnicza szko艂a handlowa, przedszkole.

1900: Utworzono pierwsze po艂膮czenie telefoniczne dla 20 u偶ytkownik贸w.

1901: Za艂o偶enie Stowarzyszenia Kas Oszcz臋dno艣ciowo-Po偶yczkowych (niem. Sparkassen- und Darlehensverein e.G.m.b.H – od 1926 r. Kreditbank e.G.m.b.H).

1903 (31.03.): G艂og贸wek przestaje by膰 miastem garnizonowym, kt贸rym by艂 od 1743 roku. Drugi G贸rno艣l膮ski Pu艂k Artylerii Polowej nr 57 jest ostatnim oddzia艂em tutaj stacjonuj膮cym.

1904: Susza stulecia.

1904 (1.08.): W艂膮czenie do miasta gmin wiejskich Oracze i Winiary.

1906/1907: Instalacja sieci wodoci膮gowej.

1907: Budowa miejskich wodoci膮g贸w na Olszynce (Erlen) oraz wie偶y ci艣nie艅 na Hellbergu.

1910-1919: Budowa oczyszczalni 艣ciek贸w (w u偶yciu do roku 1995).

1913: Otwarcie sieroci艅ca Carl-M眉ller-Weisenhaus dla p贸艂sierot i ich matek.

1914-1918: I wojna 艣wiatowa. W walce po stronie cesarza i Niemiec ginie 254 mieszka艅c贸w G艂og贸wka. Do ko艅ca okresu plebiscytowego w 1923 r., 艣mier膰 ponosi kolejnych 23 mieszka艅c贸w G艂og贸wka.

1918 (12.11.): Po zako艅czeniu I wojny 艣wiatowej i ustanowieniu roszcze艅 pa艅stwa polskiego w stosunku do G贸rnego 艢l膮ska w G艂og贸wku ma miejsce ruch obronny przeciw przej臋ciu G贸rnego 艢l膮ska przez Polsk臋.

1920 (7.02.): Po tym, jak zdecydowano, 偶e G贸rno艣l膮zacy maj膮 podj膮膰 decyzj臋 o przynale偶no艣ci pa艅stwowej w wyniku plebiscytu, stacjonuj膮ca w G艂og贸wku 4. Kompania Pu艂ku Obrony Reichswehry von Winterfeld nr 16 (pozosta艂o艣ci by艂ego G贸rno艣l膮skiego Pu艂ku Infanterii nr 62) opuszcza miasto.

1920 (21.02.): G艂og贸wek otrzymuje nadz贸r wojsk w艂oskich.

1920 (24.02.): G艂og贸wek wraz z okolic膮 zostaje oddzielony od powiatu prudnickiego (zachodnia cz臋艣膰 nie mo偶e bra膰 udzia艂u w plebiscycie), a w by艂ym klasztorze franciszka艅skim utworzone zostaje starostwo powiatu g艂og贸weckiego i 67 miejscowo艣ci obszaru plebiscytowego.

1921 (20.03.): Plebiscyt o przynale偶no艣ci pa艅stwowej G贸rnego 艢l膮ska. W G艂og贸wku 96% mieszka艅c贸w (5093 osoby) opowiada si臋 za Niemcami, a 4% (226 os贸b) za Polsk膮. W obszarze plebiscytowym G艂og贸wka wygrywa opcja niemiecka z 88% w stosunku do 12% g艂os贸w dla opcji polskiej.

1921 (24.05.): Po zapocz膮tkowanej przez Polak贸w akcji powsta艅czej w dniu 03.05. celem przej臋cia G贸rnego 艢l膮ska a zako艅czonej wygran膮 niemieckich oddzia艂贸w samoobrony w okolicach G贸ry 艣w. Anny, w G艂og贸wku utworzono w hotelu 鈥瀂ur Post鈥 tzw. Komitet Dwunastu (鈥瀂w枚lferausschuss鈥). Jest to polityczne przedstawicielstwo kraju na terenach nie przej臋tych przez Polak贸w sk艂adaj膮ce si臋 z partii politycznych i zwi膮zk贸w zawodowych Prowincji G贸rno艣l膮skiej. Naczelny dow贸dca g贸rno艣l膮skiego oddzia艂u samoobrony genera艂 Karl Hofer otwiera swoj膮 kwater臋 g艂贸wn膮 na zamku w G艂og贸wku.

1921 (15.10.): Liga Narod贸w decyduje o podziale G贸rnego 艢l膮ska. G艂og贸wek i okolice pozostaj膮 w Niemczech.

1922 (19.07.): Nast臋puje przekazanie administracji przez Komisj臋 w艂adzom niemieckim. W艂oskie oddzia艂y opuszczaj膮 G艂og贸wek.

1925 (28.03.): Nawi膮zanie po艂膮czenia autobusami poczty na odcinkach: G艂og贸wek-Bia艂a, G艂og贸wek-G艂ubczyce, G艂og贸wek-Go艣ci臋cin oraz G艂og贸wek-Krapkowice.

1925: Rozbudowa miejskiej sieci elektrycznej.

1925 (28.06.-12.07.): Pod has艂em 鈥濶iemieckie 艣wi臋to na wschodzie Niemiec鈥 obchodzone s膮 uroczysto艣ci 700-lecia miasta G艂og贸wka. Ju偶 pierwszej niedzieli do miasta licz膮cego 7.000 sta艂ych mieszka艅c贸w przybywa 40.000 odwiedzaj膮cych.

1925: Rozwi膮zanie miejscowego Seminarium Nauczycielskiego wraz ze szko艂膮 (dotychczas w G艂og贸wku istnia艂y 3 szko艂y podstawowe: nr 1 – Szko艂a Eichendorffa, nr 2 oraz szko艂a seminaryjna). Utworzenie niemieckiej szko艂y wy偶szej (niem. Deutsche Oberschule) w tych budynkach.

1927 (23.08.): Po艣wi臋cenie miejskiej sali sportowej i boiska miejskiego w G艂og贸wku.

1929: Utworzenie lodowiska obok siedziby Bractwa Kurkowego. G贸rno艣l膮艣kie mistrzostwa w je藕dzie figurowej na lodzie.

1931: Po艣wi臋cenie nowo wybudowanego szpitala miejskiego na promenadzie dworcowej (na Hellbergu). W艣r贸d obecnych go艣ci m.in. prezydent G贸rnego 艢l膮ska dr Lukaschek.

1931 (10.11.): Otwarcie szko艂y rolniczej w by艂ym budynku szpitalnym.

1932 (12.11.): Otwarcie muzeum regionalnego powy偶ej bramy zamkowej, tzw. 鈥濺ektor-Strecke-Museum鈥.

1934: Otwarcie k膮pieliska miejskiego.

1935: Budowa szko艂y podstawowej na Oraczach, kt贸r膮 otwarto 25.04.

1935 (21.03.): Rozwi膮zanie majoratu nale偶膮cego do rodu von Oppersdorff.

1945 (18.03.): W pi臋kn膮 s艂oneczn膮 wiosenn膮 niedziel臋 miasto zostaje zbombardowane przez radzieckie samoloty. Uszkodzeniu ulega ratusz i cz臋艣膰 rynku.

1945 (19.03.): Do G艂og贸wka wkraczaj膮 wojska Armii Czerwonej. Po pora偶ce w II wojnie 艣wiatowej G艂og贸wek przechodzi w r臋ce polskie.

1945 (sierpie艅): Ponowne otwarcie szpitala miejskiego (w 1947 roku szpital mie艣ci艂 ju偶 60 艂贸偶ek).

1945 (wrzesie艅): Ponowne otwarcie przedszkola miejskiego. W tym roku otwarte zostaje r贸wnie偶 liceum pedagogiczne w G艂og贸wku.

po 1945: Inaczej ni偶 w wielu wschodnioniemieckich miastach, G艂og贸wek nie ucierpia艂 znacznie przez utrat臋 mieszka艅c贸w wskutek wysiedlenia. Proces zasiedlania przez spo艂ecze艅stwo polskie przebiega znacznie wolniej. Do lat 70. miasto nosi przydomek 鈥濵a艂y Berlin鈥 z uwagi na du偶膮 liczb臋 zamieszkuj膮cych je autochton贸w.

1947: Miasto posiada pr膮d, prace wznawia oddzia艂 gazowniczy oraz roszarnia (oddzia艂 zak艂adu w艂贸kienniczego zajmuj膮cy si臋 przetwarzaniem s艂omy lnianej lub konopnej na w艂贸kna).

1947 (grudzie艅): By艂a fabryka piernik贸w 鈥濳nieling鈥 wznawia dzia艂alno艣膰 jako zak艂ad pa艅stwowy 鈥濸iast鈥.

1955: Miasto Fulda (Hesja) przejmuje patronat nad miastem G艂og贸wek (tzw. Patenschaft).

1995: Budowa nowej oczyszczalni 艣ciek贸w.

1998 (30.05.): G艂og贸wek podpisuje partnerstwo z miastem Rietberg (Nadrenia P贸艂nocna Westfalia).

2001 (6.06.): Powr贸t wymontowanego w 1942 r. i przeniesionego do Hamburga Dzwonu 脫smej Godziny. Dzwon odnaleziony w 1949 r., by艂 przechowywany do 2001 r. w Fuldzie i sta艂 si臋 symbolem wysiedlonych, wyp臋dzonych i pozosta艂ych mieszka艅c贸w G艂og贸wka, a nast臋pnie zawieszony na starym miejscu ko艣cio艂a klasztornego.

2002 (8.06.): G艂og贸wek zawiera partnerstwo z miastem Vrbno w Czechach.

2003: Kolumna Maryjna usuni臋ta w 1939 r. wraca na Rynek.