Relacja z 12-tej podr贸偶y naukowej 鈥瀂 Krakowa do Prudnika: Ma艂opolska i G贸rny 艢l膮sk鈥

W roku jubileuszowym 30-lecia istnienia Komisji Historycznej, w dniach od 30 sierpnia (niedziela) do 6 wrze艣nia (niedziela) 2015 r. odby艂a si臋 nasza podr贸偶 naukowa pod has艂em: 鈥瀂 Krakowa do Prudnika: Ma艂opolska i G贸rny 艢l膮sk鈥.

W wyje藕dzie, kt贸ry zorganizowali pan prof. Ralph Wrobel, pan Andreas Smarzly, pani Rosmarie Matulla oraz pan Peter Mitschka, uczestniczy艂y 艂膮cznie 32 osoby. Wygodnym autokarem firmy Osburg, za kt贸rego kierownic膮 zasiad艂 nasz do艣wiadczony kierowca, pan Olaf, w niedziel臋, po zabraniu uczestnik贸w z Wadersloh, Kassel, Erfurt i Drezna, udali艣my si臋 do Krakowa. P贸藕nym wieczorem zadomowili艣my si臋 w hotelu Royal w centrum historycznej stolicy Polski – Krakowie.

W poniedzia艂ek zwiedzili艣my po艂o偶ony niedaleko miasta klasztor benedykty艅ski w Ty艅cu, za艂o偶ony przed dziewi臋cioma wiekami. Nast臋pnie udali艣my si臋 do Tyniecby艂ego o艣rodka w艂adzy kr贸lewskiej, na Wawel, gdzie obok Zamku Kr贸lewskiego znajduje si臋 r贸wnie偶 Katedra, w kt贸rej pochowano wielu by艂ych w艂adc贸w Polski. Po sympatycznym rejsie stateczkiem po Wi艣le, przy upalnych letnich temperaturach, miejscowa przewodnik, pani Agnieszka Czarnecka, pokaza艂a nam wa偶ne i godne zobaczenia miejsca na Starym Mie艣cie w Krakowie, jak: ko艣ci贸艂 Mariacki ze znanym na ca艂ym 艣wiecie o艂tarzem Wita Stwosza, rynek oraz Collegium Maius.KrakauWawel Po wsp贸lnej kolacji w restauracji 鈥濨ohema鈥 do p贸藕nych godzin nocnych korzystali艣my z ostatnich chwil lata na krakowskim rynku, kt贸ry r贸wnie偶 tego wieczora opanowany zosta艂 przez artyst贸w, kuglarzy, handlowc贸w, student贸w, turyst贸w z ca艂ego 艣wiata oraz przer贸偶nych mi艂o艣nik贸w nocy.

Nast臋pnego dnia udali艣my si臋 w g艂膮b Ma艂opolski. Najpierw zwiedzili艣my by艂e galicyjskie miasto Tarn贸w, b臋d膮ce niegdy艣 pod tak du偶ym wp艂ywem monarchii austriackiej, 偶e do dzi艣 Tarnowjest okre艣lane mianem 鈥濵a艂ego Wiednia鈥. Po wizycie w jedynym w swoim rodzaju 鈥濵uzeum Etnograficznym鈥 przedstawiaj膮cym histori臋 i kultur臋 Rom贸w 偶yj膮cych w Polsce, a do dnia dzisiejszego okre艣lanych w Polsce 鈥濩yganami鈥, najwi臋ksze wra偶enie zrobi艂 na nas rynek w Tarnowie.

St膮d udali艣my si臋 do by艂ej siedziby rodu Lubomirskich, do pi臋knego barokowego zamku w Nowym Wi艣niczu. Opr贸cz oryginalnego wyposa偶enia twierdzy, zobaczyli艣my r贸wnie偶 pi臋kn膮 dekoracj臋 sufitow膮, wywiezion膮 tutaj po II wojnie 艣wiatowej ze 艣l膮skiego zamku w Ksi膮偶u. Ostatnim punktem programu by艂a wizyta w Lipnicy Murowanej NowyWisniczw drewnianym ko艣ciele z XV w., kt贸rego pocz膮tki si臋gaj膮 XII w., a w kt贸rym do dzi艣 mo偶na podziwia膰 艣redniowieczne polichromie oraz o艂tarze pami臋taj膮ce jeszcze okres wzniesienia tego ko艣cio艂a. Nast臋pnie udali艣my si臋 na wy艣mienit膮 kolacj臋 do restauracji 鈥濸iwnica pod kominkiem鈥 oraz sp臋dzili艣my sympatyczny wiecz贸r przy zimnym piwie na rynku w Krakowie.

W 艣rod臋 udali艣my si臋 pocz膮tkowo do Spiszu, regionu historycznego po艂o偶onego w p贸艂nocnej cz臋艣ci S艂owacji i po艂udniowej cz臋艣ci Ma艂opolski, a nale偶膮cego do lat 20. ubieg艂ego wieku do Kr贸lestwa W臋gier. Na zamku w Niedzicy, b臋d膮cegoNiedzica niegdy艣 graniczn膮 twierdz膮 Kr贸lestwa W臋gier, st膮pali艣my po 艣ladach starych w臋gierskich rodzin magnackich, tutejszej do lat 30. XX w. niewolniczej ludno艣ci ch艂opskiej, a tak偶e spiskiego Robin Hooda – Janosika, s艂owackiego bohatera narodowego z XVII w., kt贸ry 鈥瀦abiera艂 bogatym, a rozdawa艂 ubogim鈥. Nast臋pnie udali艣my si臋 na spacer na zapor臋 znajduj膮c膮 si臋 na po艂o偶onym nieopodal jeziorze Czorszty艅skim, sk膮d mogli艣my podziwia膰 malownicz膮 panoram臋 Beskid贸w. Stamt膮d udali艣my si臋 do Wieliczki w pobli偶u Krakowa (od 1978 r. wpisana na list臋 dziedzictwa narodowego UNESCO), gdzie potwierdzono istnienie 偶up solnych (tj. kopal艅 soli) z czas贸w ok. 3500 lat przed Chrystusem, a gdzie od XIII w. wydobywa si臋 pod ziemi膮 s贸l. Zmuszeni byli艣my zatem uda膰 si臋 kilkaset metr贸w pod ziemi臋, gdzie czeka艂y na nas nieko艅cz膮ce si臋 korytarze, przypominaj膮ce sie膰 labirynt贸w, przerywane co jaki艣 czas olbrzymimi grotami solnymi, w kt贸rych przedstawiono olbrzymie rze藕by zakute w soli wprawiaj膮ce turyst贸w w regularne os艂upienie. Dzie艅 zako艅czyli艣my na wsp贸lnej kolacji w restauracji 鈥濭o艣ciniec Floria艅ski鈥 na Starym Mie艣cie w Krakowie.

Nast臋pnego dnia opu艣cili艣my hotel Royal, a tym samym Krak贸w i Ma艂opolsk臋 i udali艣my si臋 na 艢l膮sk. Po drodze zwiedzili艣my jeszcze po艂o偶on膮 w granicach Ma艂opolski Kalwari臋 Zebrzydowsk膮, gdzie od roku 1600 u st贸p g贸ry 呕ar na wzg贸rzu 呕arek przyci膮ga turyst贸w znajduj膮cy si臋 tutaj ko艣ci贸艂 zbudowany na wz贸r kaplicy na Golgocie w Jerozolimie, oraz inne obiekty zainspirowane budowlami Ziemi 艢wi臋tej (Golgota, G贸ra Oliwna, rzeka Cedron oraz 40 malowniczych po艂o偶onych na okolicznych wzg贸rzach, w dolinie rzeki Cedron kapliczek). Nast臋pnie przeje偶d偶aj膮c nieopodal miejsca urodzenia papie偶a Jana Paw艂a II w Wadowicach udali艣my si臋 do Bielska-Bia艂ej. Dzisiejsza miejscowo艣膰 po艂o偶ona by艂a niegdy艣 w dw贸ch r贸偶nych pa艅stwach i sk艂ada艂a si臋 z dw贸ch r贸偶nych przygranicznych miast 鈥 艣l膮skiego Bielitz (Bielsko) i ma艂opolskiej Bia艂ej, oddzielonych od siebie rzek膮 Bia艂k膮 oraz granic膮 Rzeszy.

Tego dnia przekroczyli艣my wiele granic geograficznych i historycznych, jak ta mi臋dzy Ma艂opolsk膮 i 艢l膮skiem, Galicj膮 i 艢l膮skiem Austriackim, czy te偶 granic臋 plebiscytow膮 z roku 1921 oraz granic臋 mi臋dzy Niemcami i Polsk膮 (1922-1939), a tak偶e Prusami i Austro-W臋grami (1772-1918) oraz granic臋 Cesarstwa Niemieckiego i Kr贸lestwa Polskiego (do 1772). Turystom w obliczu licznych granic i zwi膮zanych z nimi ogranicze艅 w podr贸偶owaniu, w spos贸b szczeg贸lny uwidacznia si臋 wspania艂a idea pozbawionej granic Unii Europejskiej! W Bielsku-Bia艂ej opr贸cz Rynku i ko艣cio艂a parafialnego zwiedzili艣my nowo wyremontowany Zamek ksi膮偶膮t Su艂kowskich w Bielsku, rezydencj臋 magnack膮 z XIX w., w kt贸rej mo偶na znale藕膰 jeszcze pozosta艂o艣ci 艣redniowiecznego zamku Ksi膮偶膮t Cieszy艅skich. Z Bielska-Bia艂ej w godzinach popo艂udniowych udali艣my si臋 do Tych贸w (Tichau). Tutaj zwiedzili艣my by艂y browar ksi膮偶臋cy i nowoczesne muzeum browarnictwa, w kt贸rym historia wa偶enia piwa od 1629 r. zosta艂a zaprezentowana w spos贸b przyst臋pny oraz nowoczesny i z ca艂膮 pewno艣ci膮 zainteresuje zar贸wno m艂ode, jak i starsze Tichaupokolenie. Ukoronowaniem wizyty w browarze by艂a degustacja piwa, podczas kt贸rej ka偶dy uczestnik otrzyma艂 p贸艂 litra pysznego piwa Tyskie znanego amatorom tego trunku na ca艂ym 艣wiecie. Z Tych贸w udali艣my si臋 bezpo艣rednio do naszego 鈥濰eimatu鈥, do Prudnika (Neustadt/OS), gdzie ponownie zamieszkali艣my w hotelu Oaza.

Kolejnego dnia, w pi膮tek, wielu uczestnik贸w wyjazdu uda艂o si臋 na prywatne spotkania ze znajomymi czy te偶 rodzinami do rodzinnych wiosek. Pozosta艂a cz臋艣膰 grupy zwiedzi艂a w tym czasie w godzinach przedpo艂udniowych by艂y ob贸z jeniecki w 艁ambinowicach (Lamsdorf), gdzie przetrzymywani byli je艅cy wojenni z czas贸w wojny francusko-pruskiej z lat 1870/1871, I wojny 艣wiatowej (1914/1918), II wojny 艣wiatowej (1939/1945) i lat powojennych (1945/1946). 50.000 grob贸w zmar艂ych w obozie je艅c贸w obrazuje skal臋 tego przygn臋biaj膮cego miejsca i jego smutnych czas贸w zapisanych na kartach najnowszej historii Europy 艢rodkowo-Wschodniej. Tutaj te偶 zwiedzili艣my nowoczesne 鈥濩entralne Muzeum Je艅c贸w Wojennych w 艁ambinowicach-Opolu鈥, w kt贸rym obok wystawy i informacji odnosz膮cych si臋 do wydarze艅 z lat 1870-1945 od niedawna znajduje si臋 r贸wnie偶 wystawa dotycz膮ca mrocznej historii lat powojennych, gdzie niemieccy cywile byli przetrzymywani i w du偶ej mierze mordowani przez polskie w艂adze. Z 艁ambinowic udali艣my si臋 ponownie do Prudnika, gdzie zaprzyja藕niony cz艂onek naszego stowarzyszenia, pan Marcin Domino, oprowadzi艂 nas po wyremontowanej willi przemys艂owca, dyplomaty, mecenasa, a tak偶e cesarskiego konsula perskiego Hermanna Fr盲nkel (1844-1901). Popo艂udniow膮 por膮 w hotelu Oaza mia艂o miejsce tradycyjne spotkanie Komisji Historycznej. Pojawili si臋 na nim liczni cz艂onkowie mieszkaj膮cy w Polsce, reprezentanci lokalnych w艂adz, przedstawiciele miejscowej ludno艣ci niemieckiej na 艢l膮sku, cz艂onkowie zarz膮d贸w zaprzyja藕nionych instytucji i stowarzysze艅, a tak偶e wielu innych starych i nowych przyjaci贸艂. Spotkanie up艂yn臋艂o w mi艂ej i przyjemnej atmosferze, kt贸r膮 podkre艣li艂 wyst臋p ch贸ru mniejszo艣ci niemieckiej z Nowej Wsi (Neudorf).

Ostatniego dnia naszej wizyty udali艣my si臋 w kierunku Ko藕la (Kosel). Po drodze zatrzymali艣my si臋 przy znajduj膮cym si臋 w pobli偶u Go艣ci臋cina (Kostenthal) drewnianym ko艣ci贸艂ku 艣w. Bryksjusza z XVII w. Po 艣wi膮tyni, b臋d膮cej ko艣cio艂em odpustowym, a wybudowanym w miejscu s艂yn膮cego z cud贸w 藕r贸d艂a i wcze艣niejszego ko艣ci贸艂ka z 1594 r. oprowadzi艂 nas pan Gorzalla. Nast臋pnie udali艣my si臋 do portu w K艂odnicy, gdzie weszli艣my na pok艂ad statku 鈥濻ilesia鈥 i rozkoszuj膮c si臋 ostatnimi powiewami lata odbyli艣my trzygodzinn膮 GleiwitzKanalpodr贸偶 po Kanale Gliwickim. W trakcie rejsu min臋li艣my trzy 艣luzy, pokonuj膮c w ten spos贸b ponad 20 metr贸w, a tak偶e tzw. przepust syfonowy rzeki K艂odnicy pod Kana艂em Gliwickim. Po wzmocnieniu si臋 pysznymi kie艂baskami z grilla, krupniokami i zimnym piwem opu艣cili艣my statek udaj膮c si臋 do P艂awniowic (Plawniowitz), gdzie oczekiwa艂 nas ju偶 ksi膮dz dr Krystian Worbs. Dzi臋ki uprzejmo艣ci ksi臋dza Plawniowitzmieli艣my mo偶liwo艣膰 zwiedzenia tego przepi臋knego i zachwycaj膮cego zamku hrabiego von Bellestrem. Nast臋pnie uczestnicy mieli mo偶liwo艣膰 przedyskutowania swoich wra偶e艅 w trakcie spaceru po przyzamkowym parku. Na zako艅czenie 12. wyjazdu studyjnego udali艣my si臋 na kolacj臋 do willi w Wi臋kszycach (Wiegsch眉tz) ko艂o Ko藕la, zbudowanej (a ostatnio pi臋knie odrestaurowanej) w roku 1871 przez radc臋 handlowego i filozofa Marca Heymanna.WiegschuetzW niedziel臋 po 艣niadaniu opu艣cili艣my 艢l膮sk z obietnic膮 rych艂ego powrotu. Tym samym zako艅czy艂 si臋 nasz 12. wyjazd studyjny, w trakcie kt贸rego nie opuszcza艂a nas dobra aura (deszcz pada艂 wy艂膮cznie w trakcie zwiedzania Wieliczki, obozu w 艁ambinowicach oraz podczas drogi powrotnej), pozostawiaj膮c w naszej pami臋ci mi艂e wspomnienia.

Tekst: Andreas Smarzly
Fotografie: Ralph Wrobel