POWIAT PRUDNICKI Z PERSPEKTYWY ROKU 1890
殴r贸d艂o: Karl Schinke, Geschichte des Kreises Neustadt Ob.-Schl., Verlag Franz Heinisch, Neustadt OS, 1890
W艂a艣ciwy powiat prudnicki nale偶a艂 pierwotnie do ksi臋stwa opolsko-niemodli艅skiego i stanowi艂 granic臋 z 贸wczesnymi Morawami. Podczas podzia艂u w roku 1318 przeszed艂 pod w艂adanie ksi膮偶膮t niemodli艅skich, jednak wraz ze schy艂kiem ich w艂adzy ponownie zosta艂 oddany ksi膮偶臋tom opolskim.
Pod rz膮dami austriackimi w 1741 roku okr臋gi prudnicki, g艂og贸wecki i bialski zosta艂y po艂膮czone w jeden powiat z siedzib膮 w Prudniku. Podczas nowej reformy administracyjnej dotycz膮cej kszta艂tu powiat贸w: Kazimierz, Klisino, Szon贸w, Biernat贸w, Tomice i 艢ciborzyce Ma艂e przesz艂y do powiatu g艂ubczyckiego, a Obrowiec i Rozwadza do powiatu strzeleckiego, natomiast nale偶膮ca dotychczas do powiatu opolskiego wie艣 Dobieszowice wraz z Ma艂kowicami przesz艂y do powiatu prudnickiego.
By艂e Ksi臋stwo Opolskie sk艂ada艂o si臋 z nast臋puj膮cych miast: Opole, Gliwice, Prudnik (miasta bezpo艣rednio podleg艂e kr贸lowi) oraz 15 miast po艣rednio podleg艂ych kr贸lowi, tzw. miast prywatnych, jak: Krapkowice, Strzelce Opolskie, Bia艂a, Le艣nica, Olesno, Gorz贸w 艢l膮ski, Lubliniec, Dobrodzie艅, Toszek, Pyskowice, So艣nicowice, Ko藕le, G艂og贸wek, Niemodlin oraz Skorogoszcz, a tak偶e 6 osad targowych, jak: Pr贸szk贸w, Pilchowice, S艂awi臋cice, Strzeleczki, 艢cinawa i Korfant贸w.
Wcze艣niej miejscowo艣ci te by艂y podzielone na 12 okr臋g贸w, a ich obecne po艂膮czenie (stan na rok 1890) nast膮pi艂o po przej臋ciu teren贸w przez Prusy. Na miejscu radcy od 1741 r. wyst臋powali uposa偶eni starostowie, co spowodowa艂o zniesienie stanowiska radcy w G艂og贸wku i Bia艂ej a utworzenie starostwa. Powiat prudnicki liczy艂 w贸wczas 14,56 mil kwadratowych i liczy艂 45.369 mieszka艅c贸w. (…)
Po spisie ludno艣ci z 1861 r. powiat prudnicki liczy艂 80.101 mieszka艅c贸w, z czego 73.073 os贸b to katolicy, 6.304 ewangelicy, 723 os贸b wyznania moj偶eszowego oraz 1 dysydent. Pod wzgl臋dem j臋zykowym 47.764 os贸b m贸wi艂o gwar膮 polsk膮, 32.316 niemieck膮, 15 morawsk膮 a 6 czesk膮. Z tej liczby 38.494 stanowili m臋偶czy藕ni a 41.607 kobiety. (…)
Mieszka艅cy powiatu (1890 r.) dziel膮 si臋 na dwie narodowo艣ci: pochodzenia niemieckiego i polskiego, pos艂uguj膮ce si臋 dwoma r贸偶nymi j臋zykami. J臋zyk niemiecki jest dominuj膮cy i w 3/5 powiatu stanowi j臋zyk niezb臋dny do komunikacji. Granica j臋zyka polskiego przebiega przez miejscowo艣ci 艢micz, Pr臋偶yna, Olbrachcice, Browiniec Polski i Dzier偶ys艂awice. Mimo to w wielu miejscowo艣ciach m贸wi si臋 w j臋zyku niemieckim. J臋zyk niemiecki u偶ywany jest w Prudniku i 艢cinawie oraz okolicznych miejscowo艣ciach.
Powiat (w 1890 r.) liczy 95.456 mieszka艅c贸w. Struktura wyznaniowa kszta艂tuje si臋 nast臋puj膮co: 89.392 to katolicy, 7.528 ewangelicy, 477 呕ydzi a 59 to dysydenci. (…)